Ένα άνευ προηγουμένου γεγονός συγκλονίζει τα αμερικανικά ΜΜΕ και προκαλεί έντονους προβληματισμούς για την ελευθερία του Τύπου. Δεκάδες δημοσιογράφοι που κάλυπταν καθημερινά το Υπουργείο Άμυνας των ΗΠΑ παρέδωσαν τις διαπιστεύσεις τους και αποχώρησαν από το Πεντάγωνο, διαμαρτυρόμενοι για τους νέους περιορισμούς που επιβάλλει η διοίκηση Μπάιντεν στην πρόσβαση των μέσων ενημέρωσης.
Σύμφωνα με ρεπορτάζ των Reuters, The Guardian, AP και Washington Post, περίπου 30 μεγάλοι οργανισμοί Τύπου – μεταξύ τους οι CNN, Fox News, New York Times, Reuters, Washington Post – αρνήθηκαν να υπογράψουν τους νέους κανόνες πρόσβασης, που επιτρέπουν στο Πεντάγωνο να ανακαλεί διαπιστεύσεις όποτε κρίνει ότι δημοσιογράφοι ερευνούν «ευαίσθητες» πληροφορίες.
Οι νέοι κανονισμοί, που τέθηκαν σε ισχύ το βράδυ της Τετάρτης (15/10), προβλέπουν αυστηρότερο έλεγχο των δημοσιογραφικών ερωτήσεων, περιορισμούς στη φυσική παρουσία στις ενημερώσεις και δυνατότητα απομάκρυνσης ανταποκριτών χωρίς προειδοποίηση.
Η Ένωση Τύπου του Πενταγώνου (Pentagon Press Association) χαρακτήρισε την εξέλιξη «μαύρη ημέρα για τη διαφάνεια και την ελευθερία του λόγου», καταγγέλλοντας ότι το Πεντάγωνο «προσπαθεί να επιλέξει ποιοι δημοσιογράφοι θα μπορούν να κάνουν ερωτήσεις».
Πολιτικές και θεσμικές αντιδράσεις
Η κίνηση αυτή προκάλεσε σφοδρές αντιδράσεις στο Κογκρέσο, ακόμη και εντός του Δημοκρατικού Κόμματος. Γερουσιαστές και οργανώσεις υπεράσπισης της ελευθερίας του Τύπου κάνουν λόγο για «επικίνδυνο προηγούμενο» που απειλεί τη θεσμική ισορροπία ανάμεσα στην κυβέρνηση και την ενημέρωση.
Από την πλευρά του, το Πεντάγωνο υπεραμύνεται των αλλαγών, επικαλούμενο «λόγους εθνικής ασφάλειας» και την ανάγκη «εναρμόνισης των διαδικασιών με άλλες στρατιωτικές εγκαταστάσεις». Ωστόσο, οι δημοσιογράφοι επιμένουν ότι πρόκειται για ξεκάθαρη προσπάθεια φίμωσης της ερευνητικής δημοσιογραφίας, ειδικά σε μια περίοδο που οι ΗΠΑ εμπλέκονται σε κρίσιμα διεθνή μέτωπα.
Ένα πλήγμα στην εικόνα της Αμερικής
Η αποχώρηση των δημοσιογράφων από το Πεντάγωνο δεν είναι απλώς ένα επαγγελματικό ζήτημα. Είναι ένα ηχηρό μήνυμα για το πώς η «Μητέρα της Δημοκρατίας» αντιμετωπίζει σήμερα τη διαφάνεια.
Εδώ και δεκαετίες, το Πεντάγωνο υπήρξε σύμβολο της ελεύθερης ροής πληροφόρησης για θέματα άμυνας και στρατηγικής. Οι αποκαλύψεις, οι αντιπαραθέσεις και οι ερωτήσεις των δημοσιογράφων αποτελούσαν αναπόσπαστο μέρος της δημοκρατικής λογοδοσίας. Τώρα, όμως, με τους νέους κανόνες, αυτή η ισορροπία μοιάζει να καταρρέει.
Αναλυτές στις ΗΠΑ επισημαίνουν ότι η εξέλιξη αυτή μπορεί να προκαλέσει ντόμινο περιορισμών και σε άλλα κυβερνητικά τμήματα, ανοίγοντας τον δρόμο σε ένα πιο ελεγχόμενο μοντέλο ενημέρωσης.
Η αποχώρηση των δημοσιογράφων σηματοδοτεί μια ιστορική ρήξη ανάμεσα στο στρατιωτικό κατεστημένο και τα μέσα ενημέρωσης – μια ρήξη που, όπως φαίνεται, δύσκολα θα επουλωθεί.
Σε μια εποχή όπου η παραπληροφόρηση, τα fake news και οι κυβερνητικοί έλεγχοι αυξάνονται, η στάση των δημοσιογράφων του Πενταγώνου αποτελεί ίσως μια ύστατη πράξη αντίστασης. Η ιστορία θα δείξει αν πρόκειται για μεμονωμένο περιστατικό ή για το προοίμιο μιας νέας, πιο σκοτεινής εποχής για την ελευθερία του Τύπου – όχι μόνο στις ΗΠΑ, αλλά και παγκοσμίως.