Ηγεσία και ακεραιότητα

Τέτοια πρότυπα ηγεσίας διακρίνονται για την ακεραιότητά τους και τα
χρειαζόμαστε επειγόντως

Οι προκλήσεις για τον σημερινό ηγέτη είναι μεγάλες. Κατ’ αρχάς η
παγκοσμιοποίηση που σμίκρυνε τον κόσμο και η έλλειψη διεθνών
αποτελεσματικών εποπτικών και ελεγκτικών μηχανισμών παράγουν κρίσεις
δεύτερον, η ραγδαία ανάπτυξη της τεχνολογίας όπου η πληροφόρηση έγινε
στιγμιαία και προκαλεί την ένταση του ανταγωνισμού τρίτον, η αύξηση του
πληθυσμού με τα προβλήματα εξεύρεσης ευκαιριών επιβίωσης και καταξίωσης
του.

Αυτές οι αλλαγές και άλλες έχουν δημιουργήσει ένα δύσκολο περιβάλλον
πολιτικό, οικονομικό, επιχειρηματικό και κοινωνικό. Ένα περιβάλλον
συνεχώς διαφοροποιημένο και απρόβλεπτο σε επίπεδο εθνικό, περιφερειακό
και παγκόσμιο. Ο κοινωνικός χώρος είναι επίσης υπό διαμόρφωση με την
μετακίνηση των πληθυσμών αλλά και την έκρηξη των νέων σε ηλικία
ανθρώπων. Τέλος οι συμπεριφορές και αξίες σε ατομικό επίπεδο έχουν
υποστεί πολλές αλλαγές και απαιτείται επαναπροσδιορισμός. Είναι επόμενο
η ηγεσία όχι μόνο η πολιτική, αλλά και από όλους τους χώρους της
κοινωνίας να καλείται να αντιμετωπίσει αυτές τις προκλήσεις με
αποτελεσματικότητα. Δυστυχώς η εμπειρία των τελευταίων δεκαετιών δεν
είναι θετική. Με λίγες εξαιρέσεις, υπήρξε και υπάρχει ακόμη και τώρα
μεγάλο έλλειμμα εμπνευσμένης αποτελεσματικής ηγεσίας. Οι λίγοι
σημαντικοί οραματιστές ηγέτες τα πρώτα χρόνια μετά τον δεύτερο παγκόσμιο
πόλεμο έχουν αντικατασταθεί από μετριότητες στο χώρο της πολιτικής, στην
παιδεία, στις τέχνες, στην εκκλησία, στον αθλητισμό, στις επιχειρήσεις.
Η ελλειμματική ηγεσία ήταν αυτή που μας οδήγησε στην οικονομική κρίση
αλλά πρωτίστως στην ηθική κατάπτωση και στη διόγκωση της διαφθοράς.

Οι πολιτικοί ηγέτες καλούνται σήμερα να αντιμετωπίσουν τέσσερις βασικούς
στόχους: χτίσιμο εμπιστοσύνης που στη χώρα μας είναι στο χειρότερο
σημείο, τη μεγάλη πρόκληση της αποτελεσματικής διακυβέρνησης, την
κοινωνική αρμονία για να ξεπερασθεί η έντονη αίσθηση αδικίας και τη
βιώσιμη ανάπτυξη. Η ηγεσία για να ανταποκριθεί σε αυτές τις προκλήσεις
πρέπει να είναι εφοδιασμένη με διορατικότητα, πνευματικό και ψυχικό
σθένος και πάνω από όλα με ακεραιότητα. Η ακεραιότητα είναι αυτή που
έχει άμεση σχέση με τις αξίες μας, ο κώδικας που ορίζει τα πρότυπα των
συμπεριφορών μας. Η ακεραιότητα έχει αποδειχθεί ότι είναι ένα από τα
κυρίαρχα χαρακτηριστικά του ηγέτη εκείνου που θα καταπιαστεί με το
χτίσιμο εμπιστοσύνης που τόσο ανάγκη έχει η κοινωνία μας. Χρειαζόμαστε
ηγέτες για τη χώρα μας που να τους διακρίνει η ακεραιότητα γιατί μόνο με
τέτοιους ηγέτες θα ξεπεράσουμε την κρίση.

Να επικεντρωθούμε τώρα στο χώρο των επιχειρήσεων και στις προκλήσεις που
έχουν να αντιμετωπίσουν οι ηγέτες αυτού του χώρου. Κατ' αρχάς με την
πτώση του κομμουνισμού η ιδιωτική πρωτοβουλία έχει αναγνωριστεί ως
βασικός κυρίαρχος φορέας παραγωγής πλούτου. Δυστυχώς όμως οι
βραχυπρόθεσμοι στόχοι πολλών επιχειρήσεων δεν συμβαδίζουν με τις
προσδοκίες ούτε της πολιτείας ούτε των πολιτών. Οι έρευνες καταδεικνύουν
ότι ένας μεγάλος αριθμός επιχειρήσεων επιδίδεται σε πρακτικές
παραβατικότητας, -κυρίως οι μικρότερες- με αποτέλεσμα να έχει χαθεί η
αξιοπιστία των ιδίων των επιχειρήσεων από τους πολίτες και να
κινδυνεύουν να χάσουν την «κοινωνική άδεια» που έχουν, να παράγουν
δηλαδή πλούτο σχεδόν αποκλειστικά.

Επομένως η πρόκληση του επιχειρηματία ηγέτη είναι μεγάλη και οπωσδήποτε
διαφορετική από το παρελθόν. Καλείται τώρα να διατηρήσει την επιχείρηση
του βιώσιμη, μεσούσης της κρίσης και να συμβάλει στο χτίσιμο
εμπιστοσύνης που τόσο έχει ανάγκη ο κλάδος αλλά και η κοινωνία. Πρέπει
λοιπόν να εξασκήσει παραδειγματική ηγεσία μαζί με τους συναδέλφους του
για να ανατρέψει το κλίμα δυσπιστίας των πολιτών προς τις επιχειρήσεις
ώστε η ιδιωτική πρωτοβουλία να αποβεί αξιόπιστος δημοκρατικός θεσμός.

Η ηγεσία που χρειάζεται εδώ απαιτεί δύο βασικά προσόντα: Αυτή του
εμπνευσμένου ηγέτη που θα δίνει νόημα στην εργασία των συνεργατών καθώς
και όλων των συμμετόχων της επιχείρησης αλλά και αυτή του άριστου
manager με την έννοια του αποτελεσματικού τεχνοκράτη. Ο εμπνευσμένος
ηγέτης επιχειρηματίας θα πρέπει να είναι πάνω από όλα ακέραιος. Τίποτα
διαφορετικό από αυτό που περιέγραψα για την ηγεσία γενικά.

Ο ακέραιος επιχειρηματίας ηγέτης θα πρέπει να αγκαλιάσει τις αρχές της
Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης και της διαφάνειας σε όλες τις
δραστηριότητες της εταιρείας. Θα πρέπει επίσης να δημιουργήσει πολιτικές
και διαδικασίες που προωθούν την επιχειρηματική ηθική. Οι ακέραιοι
ηγέτες έχουν την δύναμη να παίρνουν σωστές αποφάσεις χωρίς να γυρνούν
την πλάτη στις υποχρεώσεις και στις ευθύνες του και το κάνουν αυτό με
διαφάνεια και ήθος. Ο αποτελεσματικός σημερινός επιχειρηματίας ηγέτης
πρέπει να διακρίνεται από την εξωστρέφεια του από την ικανότητά του να
ενθουσιάζει τους συνεργάτες του γιατί τους παρέχει όραμα και προωθεί
ηθικές αξίες να τον σέβεται η κοινωνία γιατί πιστεύει στη νομιμότητα να
προστατεύει το περιβάλλον γιατί συμβάλλει στη βιώσιμη ανάπτυξη να τον
εκτιμά και να τον στηρίζει η τοπική κοινωνία γιατί συμβάλλει η
επιχείρησή του στην ανάπτυξη του τόπου να θέλουν οι καταναλωτές να
αγοράζουν τα προϊόντα του ή τις υπηρεσίες του γιατί προσφέρουν αξία σε
σχέση με το κόστος και βεβαίως να επιτυγχάνουν ανταγωνιστικά
αποτελέσματα για τους μετόχους.