Έντονο ενδιαφέρον προκαλεί η επικείμενη συνάντηση του Ντόναλντ Τραμπ με τον Βλαντιμίρ Πούτιν στην Αλάσκα.
Το Reuters θέτει το ερώτημα είναι αν θα επικρατήσει η σκληρή στάση που έχει υιοθετήσει τελευταία ο Αμερικανός πρόεδρος ή η διάθεση συμβιβασμού που χαρακτήρισε προηγούμενες επαφές τους.
Το διεθνές πρακτορείο αναφέρει: Όταν ο Ντόναλντ Τραμπ και ο Βλαντιμίρ Πούτιν βρέθηκαν στο ίδιο τραπέζι στο Ελσίνκι το 2018, προκάλεσαν ανησυχία στους συμμάχους των ΗΠΑ, καθώς ο τότε Αμερικανός πρόεδρος υιοθέτησε δημόσια τη θέση του Ρώσου ηγέτη αντί για εκείνη των αμερικανικών υπηρεσιών πληροφοριών σχετικά με τη ρωσική ανάμειξη στις Εκλογές.
Την Παρασκευή 15 Αυγούστου, ο Τραμπ ταξιδεύει στην Αλάσκα για μια νέα συνάντηση με τον Πούτιν, αυτή τη φορά εμφανιζόμενος πιο ανυπόμονος για την απροθυμία της Μόσχας να συζητήσει τον τερματισμό του πολέμου στην Ουκρανία και εκνευρισμένος για τις συνεχιζόμενες πυραυλικές επιθέσεις σε ουκρανικές πόλεις.
Η διεθνής κοινότητα αναμένει να δει αν στο Άνκορατζ θα παρουσιαστεί ο πιο σκληρός και απαιτητικός Τραμπ ή ο πρώην επιχειρηματίας που, στο παρελθόν, επιδίωξε να κερδίσει την εύνοια του πρώην πράκτορα της KGB. Η στάση που θα κρατήσει ενδέχεται να επηρεάσει βαθιά τις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες που φοβούνται ότι μια ρωσική επικράτηση στην Ουκρανία θα ενθαρρύνει περαιτέρω επιθετικές κινήσεις εναντίον συμμάχων του ΝΑΤΟ, όπως η Πολωνία και οι χώρες της Βαλτικής. Για την Ουκρανία, η οποία χάνει έδαφος μετά από τρεισήμισι χρόνια σφοδρών μαχών, η έκβαση αυτής της συνάντησης έχει ακόμη μεγαλύτερη σημασία.
Παρελθόν προσέγγισης
Παρά την πρόσφατη αυστηρότερη ρητορική του προς τον Πούτιν, ο Τραμπ έχει ιστορικό προσπαθειών να κατευνάσει τον Ρώσο ηγέτη. Όταν η Ρωσία εισέβαλε στην Ουκρανία το 2022, απέφυγε να τον επικρίνει ευθέως, ενώ ο Πούτιν τον είχε επαινέσει για τη βελτίωση των ρωσοαμερικανικών σχέσεων. Αναλυτές του Κρεμλίνου διερευνούν αν ο Τραμπ θα ξαναβρεθεί υπό την επιρροή του Ρώσου προέδρου και του αφηγήματος περί «δικαιώματος» της Μόσχας στην Ουκρανία.
Ο πρώην Αμερικανός διπλωμάτης Dan Fried σχολίασε ότι υπάρχει βάσιμη ανησυχία για πιθανή παραπλάνηση του Τραμπ από τον Πούτιν, αλλά δεν απέκλεισε και ένα εντελώς διαφορετικό αποτέλεσμα. Ο Λευκός Οίκος, από την πλευρά του, χαρακτήρισε τη συνάντηση «άσκηση ακρόασης», ενώ ο Τραμπ δήλωσε πως θα μπορούσε να μεσολαβήσει για μια τριμερή συνάντηση με τον Πρόεδρο της Ουκρανίας, Βολοντίμιρ Ζελένσκι, αν η συνομιλία στην Αλάσκα αποδώσει.
Αναλαμβάνοντας ξανά τα καθήκοντά του τον Ιανουάριο, ο Ρεπουμπλικανός πρόεδρος προσπάθησε να αναβιώσει το θερμό κλίμα της πρώτης του θητείας, δείχνοντας κατανόηση στον απομονωμένο διεθνώς Πούτιν και υποσχόμενος να τερματίσει τον πόλεμο εντός 24 ωρών.
Η χαλάρωση της πίεσης προς τη Ρωσία απογοήτευσε τους υποστηρικτές της Ουκρανίας, ειδικά μετά τις δηλώσεις του Αμερικανού απεσταλμένου Στιβ Γουίτκοφ ότι η Μόσχα δικαιούται να ελέγχει τέσσερις ουκρανικές περιοχές λόγω της ρωσόφωνης πλειοψηφίας τους.
Ωστόσο, η άρνηση του Πούτιν να ακολουθήσει τις προτάσεις του Τραμπ και οι συνεχιζόμενες επιθέσεις οδήγησαν τον Αμερικανό Πρόεδρο σε στροφή τον Ιούλιο, με απειλές για νέες κυρώσεις και αποστολή όπλων στην Ουκρανία, με την Ευρώπη να καλείται να καλύψει το κόστος. Πρόσφατα επέβαλε δασμούς 25% στην Ινδία για αγορές ρωσικού πετρελαίου, πιέζοντας έμμεσα τη Μόσχα, ενώ προειδοποίησε για «σοβαρές συνέπειες» αν δεν υπάρξει συμφωνία.
Η γοητεία μιας συμφωνίας
Παρά την αλλαγή τόνου, ο Τραμπ δεν έχει επεκτείνει τις αμερικανικές κυρώσεις και συνεχίζει να βλέπει προσωπικά τη δυνατότητα επίτευξης συμφωνίας, ακόμη και μέσω ανταλλαγής εδαφών — πρόταση που προκάλεσε έντονες αντιδράσεις σε Κίεβο και ευρωπαϊκές πρωτεύουσες.
Ο Τζον Μπόλτον, πρώην σύμβουλός του και σήμερα επικριτής, προειδοποίησε ότι ο Πούτιν μπορεί να επιχειρεί να τον επηρεάσει προσωπικά. Ο ίδιος ο Τραμπ, μέσω ανάρτησης, κατηγόρησε τα μέσα ενημέρωσης για άδικη κριτική, επικαλούμενος την αντίθεση «απολυμένων ηττημένων» όπως ο Μπόλτον.
Τι αποζητούν ο Τραμπ και ο Πούτιν από τη Σύνοδο Κορυφής στην Αλάσκα
Κάτι παραπάνω από ένα 24ωρο μένει για την συνάντηση μεταξύ του Ντόναλντ Τραμπ και του Βλαντιμίρ Πούτιν στην Αλάσκα και τα «θέλω» του καθενός μπορεί να είναι οδηγός για το τι θα συζητηθεί και πιθανά συμφωνηθεί αύριο.
Ο Βλαντιμίρ Πούτιν παραμένει αμετακίνητος στην επιδίωξή του να διατηρήσει τον έλεγχο ουκρανικών εδαφών, ενώ ο Τραμπ προβάλλει την εικόνα του διεθνούς διαμεσολαβητή και «ειρηνοποιού». Αλλά πέρα από το ουκρανικό ζήτημα, και οι δύο ηγέτες πιθανόν να βλέπουν τη σύνοδο ως ευκαιρία για άλλους στόχους τονίζει το BBC σε δημοσίευμά του, παραθέτοντας τις εκτιμήσεις δύο πολύπειρων ανταποκριτών.
O Πούτιν και η επιστροφή στην κορυφή της διεθνούς πολιτικής
Ο ανταποκριτής του βρετανικού Μέσα Ενημέρωσης στην Μόσχα, Steve Rosenberg εκτιμά ότι το διακύβευμα για τον Πούτιν είναι η διεθνής αναγνώριση, κάτι που θεωρεί πως έχει ήδη κερδίσει με τη σύνοδο κορυφής ΗΠΑ–Ρωσίας αύριο στις 22:30 ώρα Ελλάδας. Η ίδια η συνάντηση, αλλά και η προγραμματισμένη κοινή συνέντευξη Τύπου, δίνουν στο Κρεμλίνο το επιχείρημα ότι οι δυτικές προσπάθειες απομόνωσής του έχουν αποτύχει και ότι η Ρωσία επέστρεψε στο ανώτατο επίπεδο της διεθνούς πολιτικής.
Η επιλογή της Αλάσκας για τη σύνοδο θεωρείται στρατηγική. Η γεωγραφική εγγύτητα με τη ρωσική Τσουκότκα προσφέρει ασφάλεια μετακίνησης,χωρίς να απαιτείται η μετακίνηση του Ρώσου προέδρου από τον εναέριο χώρο άλλων πιθανά εχθρικών κρατών. Ενώ η απόσταση από την Ουκρανία και την Ευρώπη επιτρέπει με ένα τρόπο την παράκαμψη του Κιέβου και της Ευρωπαϊκής Ένωσης στις διαπραγματεύσεις, ακόμα και σε συμβολικό επίπεδο.
Επίσης, η Μόσχα αξιοποιεί για την τοποθεσία της συνάντησης και τον ιστορικό συμβολισμό της πώλησης της Αλάσκας από τη Ρωσία στις ΗΠΑ τον 19ο αιώνα, ως παράδειγμα αλλαγής συνόρων και κυριότητας μεγάλων εδαφών.
Πέρα από την αναγνώριση, ο Πούτιν στοχεύει βέβαια σε νίκη. Απαιτεί η Ρωσία να κρατήσει όλα τα εδάφη που έχει καταλάβει σε Ντονέτσκ, Λουχάνσκ, Ζαπορίζια και Χερσώνα, ενώ ζητά την απόσυρση της Ουκρανίας από τις περιοχές που παραμένουν υπό τον έλεγχό της. Η Ουκρανία απορρίπτει κατηγορηματικά αυτό το σενάριο, με τον Ζελένσκι να δηλώνει ότι δεν θα παραδώσουν γη στον κατακτητή.
Το Κρεμλίνο ενδέχεται να υπολογίζει ότι, αν εξασφαλίσει τη στήριξη του Τραμπ, η άρνηση της Ουκρανίας θα οδηγήσει τον Αμερικανό πρόεδρο να σταματήσει τη βοήθεια προς το Κίεβο, επιτρέποντας στη Μόσχα και την Ουάσιγκτον να αναπτύξουν σχέσεις και οικονομική συνεργασία.
Ωστόσο, η ρωσική οικονομία βρίσκεται υπό πίεση με το δημοσιονομικό έλλειμμα να αυξάνεται και τα έσοδα από το πετρέλαιο και το αέριο μειώνονται. Αν αυτά τα προβλήματα ωθήσουν τον Πούτιν να τερματίσει τον πόλεμο, μπορεί να υπάρξει συμβιβασμός. Προς το παρόν, όμως, η Μόσχα επιμένει ότι διατηρεί την πρωτοβουλία στο πεδίο της μάχης και δεν φαίνεται να περιορίζεται ακόμα από τις οικονομικές πιέσεις.
Ο «ειρηνοποιός» Τραμπ
Με τη σειρά του ο ανταποκριτής του BBC στις ΗΠΑ, Anthony Zurcher, παρακολουθώντας τις κινήσεις του προέδρου Τραμπ επισημαίνει ότι ο Αμερικανός πρόεδρος είχε δεσμευθεί προεκλογικά το 2024 ότι ο τερματισμός του πολέμου στην Ουκρανία θα ήταν εύκολος και θα μπορούσε να επιτευχθεί μέσα σε λίγες ημέρες. Από την επιστροφή του στον Λευκό Οίκο τον Ιανουάριο, η στάση του απέναντι στους Ουκρανούς και τους Ρώσους έχει αλλάξει πολλές φορές.
Τον Φεβρουάριο επέπληξε τον Ζελένσκι σε συνάντηση στον Λευκό Οίκο και ανέστειλε προσωρινά τη στρατιωτική βοήθεια και την ανταλλαγή πληροφοριών. Μετά έδειξε να προσεγγίζει την γραμμή του Κιέβου. Τους τελευταίους μήνες βέβαια, αν και έχει ασκήσει κριτική στην αδιαλλαξία του Πούτιν και στις επιθέσεις σε πολιτικούς στόχους, έχει επανειλημμένα ορίσει προθεσμίες για νέες κυρώσεις κατά της Ρωσίας -τις οποίες τελικά δεν υλοποίησε.
Τώρα φιλοξενεί τον Ρώσο Πρόεδρο σε αμερικανικό έδαφος και μιλά για «ανταλλαγή εδαφών», κάτι που το Κίεβο φοβάται ότι μπορεί να σημαίνει παραχώρηση ουκρανικών περιοχών με αντάλλαγμα την ειρήνη.
Η επικείμενη συνάντηση στην Αλάσκα περιβάλλεται από αβεβαιότητα, καθώς ο Τραμπ έχει μειώσει τις προσδοκίες, χαρακτηρίζοντάς την «διερευνητική» και δηλώνοντας ότι θα κρίνει αν υπάρχει προοπτική συμφωνίας «στα πρώτα δύο λεπτά». Ο ίδιος αφήνει ανοιχτό το ενδεχόμενο να αποχωρήσει χωρίς αποτέλεσμα.
Ενόψει της συνάντησης, ο Ζελένσκι και Ευρωπαίοι ηγέτες επικοινώνησαν την Τετάρτη με τον Τραμπ για να αποτρέψουν μια συμφωνία με τον Πούτιν που η Ουκρανία δεν θα δεχθεί. Ωστόσο, είναι σαφές ότι ο Τραμπ θα καλωσόριζε την ευκαιρία να παρουσιαστεί ως ο άνθρωπος που τερμάτισε τον πόλεμο. Δεν κρύβει την φιλοδοξία του να αποκτήσει ένα Νόμπελ Ειρήνης, σύμφωνα με τον Zurcher .
Αν στις συνομιλίες παρουσιαστεί ευκαιρία να ισχυριστεί πρόοδο προς την ειρήνη, πιθανότατα θα την εκμεταλλευτεί και ο Πούτιν μπορεί να βρει τρόπο να του το επιτρέψει, με τους δικούς του όρους, υπογραμμίζει ο ανταποκριτής του BBC.