Politico: Το σκληρό δίλημμα του Ζελένσκι – Να δεχτεί τη συμφωνία Τραμπ ή να εμπιστευτεί τους «εύθραυστους» Ευρωπαίους;

Παρά τους πανηγυρισμούς για την «καλή πρόοδο» στις συνομιλίες της Γενεύης, οι ευρωπαϊκές χώρες παραμένουν πολύ αδύναμες — ή πολύ διστακτικές — για να σώσουν την Ουκρανία, ακόμη και με δάνειο από τα παγωμένα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία. Ευρωπαίοι αξιωματούχοι συνεχάρησαν τον εαυτό τους τη Δευτέρα, μετά τις συνομιλίες στη Γενεύη που έδειξαν ότι ο Ντόναλντ Τραμπ είναι πρόθυμος να ακούσει τις ανησυχίες τους σχετικά με το ενδεχόμενο να επιβληθεί μια κακή συμφωνία ειρήνης στην Ουκρανία.

«Αν και η δουλειά δεν έχει ολοκληρωθεί, υπάρχει πλέον μια σταθερή βάση για περαιτέρω πρόοδο», δήλωσε η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, χαιρετίζοντας την «καλή πρόοδο» που προέκυψε από την «ισχυρή ευρωπαϊκή παρουσία» στις συνομιλίες. Ήταν πράγματι «πρόοδος» το γεγονός ότι κορυφαίοι σύμβουλοι της ΕΕ και του Ηνωμένου Βασιλείου προσκλήθηκαν για πρώτη φορά στη συνάντηση της Κυριακής στην Ελβετία, αφού είχαν αποκλειστεί από το αρχικό 28 σημείων αμερικανικό σχέδιο — ένα σχέδιο το οποίο θεωρούσαν τόσο προκατειλημμένο, ώστε θα ενθάρρυνε τη Ρωσία να εξαπολύσει νέες επιθέσεις. Ωστόσο, οι πανηγυρισμοί δεν κράτησαν πολύ.

Το βράδυ της Δευτέρας, η Ρωσία απέρριψε το αναθεωρημένο κείμενο της συμφωνίας, το οποίο είχε ξαναγραφτεί με τη συμβολή της Ουκρανίας και των συμμάχων της κατά τη διάρκεια των μακρών συνομιλιών με τον Αμερικανό υπουργό Εξωτερικών, Μάρκο Ρούμπιο. Ο κίνδυνος τώρα για την Ουκρανία είναι πως ο Βλαντιμίρ Πούτιν θα σύρει τον Αμερικανό πρόεδρο πίσω στο αρχικό σχέδιο: μια 28 σημείων συμφωνία κατάπαυσης του πυρός που είχε προκαλέσει πανικό στις Βρυξέλλες, επειδή θα ανάγκαζε το Κίεβο να παραχωρήσει μεγάλες εκτάσεις εδαφών στη Μόσχα, να εγκαταλείψει κάθε ελπίδα ένταξης στο ΝΑΤΟ και να μειώσει τον στρατό της χώρας σε 600.000 στρατιώτες από σχεδόν 1 εκατομμύριο.

Αν συμβεί αυτό, ο πρόεδρος της Ουκρανίας, Βολοντίμιρ Ζελένσκι, θα βρεθεί μπροστά σε μια ζοφερή επιλογή: είτε θα αποδεχτεί την πρόταση που έχουν μαγειρέψει Τραμπ και Πούτιν, είτε θα ρισκάρει το μέλλον της χώρας του στην ελπίδα ότι κάποτε οι Ευρωπαίοι φίλοι του θα του προσφέρουν αρκετή βοήθεια. Κι αυτά από τους ίδιους «φίλους» που, ύστερα από σχεδόν τέσσερα χρόνια πολέμου, δεν δίνουν ούτε στρατεύματα, ούτε τα όπλα που ζητά, ούτε καν τολμούν να αξιοποιήσουν τα παγωμένα ρωσικά κεφάλαια για να του επιτρέψουν να αγοράσει δικό του εξοπλισμό.

Απροθυμία για μάχη

Για κάποιους Ρεπουμπλικάνους στις ΗΠΑ, οι Ευρωπαίοι που αντιτίθενται στη συμφωνία Τραμπ και στους συμβιβασμούς που αυτή απαιτεί, απλώς αυταπατώνται. «Ποια είναι η εναλλακτική;» δήλωσε στο POLITICO ο Γκρεγκ Σουένσον, πρόεδρος των Republicans Overseas στο Ηνωμένο Βασίλειο. «Μπορείς να λες μεγάλα λόγια, να παρευρίσκεσαι σε όλες αυτές τις διπλωματικές συναντήσεις και να στέλνεις τους καλύτερους ανθρώπους σου στη Γενεύη, αλλά ο μόνος τρόπος να νικήσεις τον Πούτιν είναι η μάχη — και κανείς τους δεν είναι πρόθυμος να το κάνει», είπε ο Σουένσον. «Όλα είναι λόγια. Ακούγεται υπέροχο όταν μιλάς για δημοκρατία και για την υπεράσπιση της Ουκρανίας, αλλά δεν είναι διατεθειμένοι να το εφαρμόσουν».

Οι Ευρωπαίοι πολιτικοί και αξιωματούχοι θα διαφωνούσαν, επισημαίνοντας τα τεράστια ποσά χρημάτων και όπλων που έχουν σταλεί στο Κίεβο από την έναρξη του πολέμου, καθώς και τη δυσκολία της αποσύνδεσης από τη ρωσική οικονομία, ειδικά από τα ορυκτά καύσιμα. Από τη στιγμή που οι ΗΠΑ περιορίσαν την υποστήριξή τους, η Ευρώπη έχει κινηθεί εμφανώς για να καλύψει το κενό.

Ωστόσο, στην πραγματικότητα, η αρχική πρόταση Τραμπ προκάλεσε πανικό σε διπλωμάτες και αξιωματούχους στις Βρυξέλλες και αλλού, επειδή ήξεραν ότι ο Ζελένσκι δεν μπορεί να στηριχθεί στην Ευρώπη για να βοηθήσει επαρκώς την Ουκρανία μόνη της. Πριν από έναν μήνα, οι ηγέτες της ΕΕ προσήλθαν στη σύνοδο κορυφής των Βρυξελλών με αυτοπεποίθηση, προβλέποντας ότι θα εξασφάλιζαν μια ιστορική συμφωνία για τη χρήση 140 δισ. ευρώ από παγωμένα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία ως «δάνειο αποζημιώσεων» που θα παρείχε στο Κίεβο οικονομική σταθερότητα για τουλάχιστον δύο χρόνια. Αλλά, λόγω ενός μείζονος διπλωματικού και πολιτικού λάθους, το σχέδιο κατέρρευσε μετά από απρόσμενες αντιρρήσεις του Βελγίου.

Χωρίς πρόοδο στο ζήτημα των περιουσιακών στοιχείων

Οι συνομιλίες εντείνονται τώρα ανάμεσα σε αξιωματούχους της Κομισιόν και των κυβερνήσεων της ΕΕ — ιδιαίτερα των Βέλγων. Ωστόσο, μέχρι στιγμής καμία πρόοδος δεν έχει σημειωθεί, όπως αναφέρουν πολλοί αξιωματούχοι που μίλησαν υπό τον όρο της ανωνυμίας για το ευαίσθητο ζήτημα. Κάποιοι διπλωμάτες ελπίζουν ότι η πίεση από τον Τραμπ θα αναγκάσει το Βέλγιο και άλλες επιφυλακτικές χώρες της ΕΕ να συναινέσουν στο σχέδιο για τα παγωμένα περιουσιακά στοιχεία. Μια ιδέα που δεν έχει αποκλειστεί είναι η χρήση ενός μέρους των πόρων σε συνδυασμό με κοινά ομόλογα της ΕΕ ή ακόμη και άμεσες οικονομικές συνεισφορές από τις κυβερνήσεις.

Όμως ορισμένοι διπλωμάτες φοβούνται ότι όλη η ιδέα ενός δανείου αποζημιώσεων προς την Ουκρανία με βάση τα παγωμένα κεφάλαια θα καταρρεύσει, αν στο τελικό σχέδιο ειρήνης συμπεριληφθεί αναφορά στη χρήση αυτών των πόρων. Το αρχικό κείμενο πρότεινε τη χρήση των περιουσιακών στοιχείων για μια επενδυτική πρωτοβουλία στην Ουκρανία, με τα μισά έσοδα να καταλήγουν στις ΗΠΑ — μια ιδέα που οι Ευρωπαίοι απέρριψαν ως «σκανδαλώδη». Παρ’ όλα αυτά, όταν κάποτε αρθούν οι κυρώσεις κατά της Ρωσίας, η Euroclear — η βελγική εταιρεία θεματοφυλακής που διαχειρίζεται τα δεσμευμένα περιουσιακά στοιχεία — ίσως χρειαστεί να επιστρέψει τα χρήματα στη Μόσχα.

Αυτό θα μπορούσε να αφήσει τους Ευρωπαίους φορολογούμενους να επωμιστούν το κόστος αποπληρωμής, κάτι που βαραίνει ιδιαίτερα τις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις, καθώς εξετάζουν αν θα στηρίξουν το σχέδιο τις επόμενες εβδομάδες.

Το ζήτημα της διατήρησης της ειρήνης

Ένα ακόμη πρόβλημα είναι το ποιος θα διασφαλίσει την ειρήνη. Νωρίτερα φέτος, ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν και ο Βρετανός πρωθυπουργός Κιρ Στάρμερ ηγήθηκαν προσπάθειας συγκρότησης μιας διεθνούς ειρηνευτικής δύναμης από εθελοντικές χώρες — μια «συμμαχία προθύμων». Έναν χρόνο νωρίτερα, ο Μακρόν είχε μάλιστα αφήσει ανοιχτό το ενδεχόμενο αποστολής «στρατευμάτων στο έδαφος» πριν τελειώσει ο πόλεμος. Πλέον δεν μιλά έτσι.

Χαρακτηριστικό της δυσκολίας τέτοιας συζήτησης στη Γαλλία ήταν η δημόσια αναστάτωση της προηγούμενης εβδομάδας, όταν ο νέος αρχηγός του γαλλικού στρατού, Φαμπιάν Μαντόν, κάλεσε με πάθος τους δημάρχους να προετοιμάσουν τους πολίτες για το ενδεχόμενο ενός πολέμου με τη Ρωσία. Η δήλωσή του ότι, αν η Γαλλία «δεν είναι έτοιμη να αποδεχτεί την απώλεια των παιδιών της και να υποστεί οικονομικές θυσίες για χάρη της αμυντικής παραγωγής, τότε κινδυνεύουμε», προκάλεσε αντιδράσεις και καταδίκη από μεγάλα πολιτικά κόμματα. Ο Μακρόν προσπάθησε να κατευνάσει την κατάσταση, υποστηρίζοντας ότι τα λόγια του Μαντόν «βγήκαν εκτός πλαισίου».

Στη Γερμανία, ο υπουργός Εξωτερικών Γιοχάν Βάντεπφουλ είπε ότι το Βερολίνο «ήδη κάνει μια ειδική συνεισφορά στο ανατολικό μέτωπο» με την ανάπτυξη μιας μάχιμης ταξιαρχίας στη Λιθουανία. «Ολόκληρη η περιοχή της Βαλτικής είναι βασικός τομέας όπου ο στρατός μας θα επικεντρωθεί. Πιστεύω ότι αυτό αποτελεί ήδη επαρκή και ουσιαστική στήριξη προς την Ουκρανία». Οι Ουκρανοί θα ήθελαν μια βαθύτερη δέσμευση στο δικό τους έδαφος, αλλά οι Δυτικοευρωπαίοι φοβούνται την προοπτική μεγάλων απωλειών αν στείλουν στρατεύματα στην πρώτη γραμμή.

«Τουλάχιστον ο Τραμπ είναι ειλικρινής γι’ αυτό», είπε ο Σουένσον. «Θα μπορούσαμε να νικήσουμε τη Ρωσία. Θα τη νικούσαμε, πιστεύω, γρήγορα — αν δεν υπήρχαν πυρηνικά όπλα». «Θα νικούσαμε τη Ρωσία, αλλά πολλοί άνθρωποι θα πέθαιναν».

Ακολουθήστε το Lykavitos.gr στο Google News
και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις