Πηγές του υπουργείου Εθνικής Άμυνας αναφέρουν ότι «ουδείς που σπουδάζει ή διαμένει ήδη στο εξωτερικό θίγεται», αναφορικά με τις ρυθμίσεις που προβλέπονται στο σχέδιο νόμου «Χάρτης μετάβασης των Ενόπλων Δυνάμεων στη Νέα Εποχή», το οποίο έχει κατατεθεί στη Βουλή.

Το σχέδιο νόμου αποβλέπει, μεταξύ άλλων, στη θέσπιση ενός νέου μοντέλου θητείας, με εξορθολογισμό του πλαισίου χορήγησης των αναβολών και των απαλλαγών στράτευσης, όπως ανέφερε ο υπουργός Εθνικής Άμυνας Νίκος Δένδιας κατά την παρουσίασή του.

Ο κ. Δένδιας υπενθύμισε, κατά τη συζήτηση του νομοσχεδίου στη Διαρκή Επιτροπή Εθνικής Άμυνας και Εξωτερικών Υποθέσεων της Βουλής, ότι η εκπλήρωση της στρατιωτικής θητείας αποτελεί συνταγματική υποχρέωση, σύμφωνα με το άρθρο 4 παρ. 6 του Συντάγματος.

Το ισχύον καθεστώς αναβολών κατοίκων εξωτερικού

Όσον αφορά στο ισχύον καθεστώς (προ των διατάξεων του νομοσχεδίου), μόνιμος κάτοικος εξωτερικού θεωρείται όποιος έχει συμπληρώσει επτά συνεχή έτη για βιοπορισμό ή αθροιστικά έντεκα έτη, συμπεριλαμβανομένων των σπουδών στην αλλοδαπή.

Με τη συμπλήρωση του 33ου έτους ηλικίας, παρέχεται η δυνατότητα εξαγοράς της θητείας προς 810 ευρώ ανά μήνα, κατόπιν 20ήμερης παρουσίας σε Κέντρο Εκπαίδευσης Νεοσυλλέκτων.

Όσοι έχουν γεννηθεί στην αλλοδαπή και διαβιούν εκτός Ελλάδος έως την ενηλικίωσή τους θεωρούνται εκ των πραγμάτων κάτοικοι εξωτερικού, με υποχρέωση τρίμηνης θητείας και εξάμηνης παραμονής στην Ελλάδα κατ’ έτος έως την εκπλήρωσή της.

Τι συμβαίνει στην πράξη για όσους έφυγαν στο εξωτερικό μετά τα 18

Μετά τη λήξη της αναβολής λόγω σπουδών έως το 28ο έτος, κάθε διαμένων στο εξωτερικό κρίνεται ανυπότακτος. Ωστόσο, με δυνατότητα παρουσίας 30 ημερών κατ’ έτος στη χώρα, διατηρείται η δυνατότητα εισόδου έως το 33ο έτος, οπότε και μπορεί να εξαγοράσει τη θητεία.

Πηγές του υπουργείου επισημαίνουν ότι η κατάχρηση των ευνοϊκών διατάξεων τα τελευταία χρόνια έχει αυξήσει δραματικά τον αριθμό όσων απαλλάσσονται της θητείας.

Ενδεικτικά, κατά την τελευταία πενταετία, 22.000 από τους 36.000 συνολικά ανυπότακτους προέρχονται από κατοίκους εξωτερικού. Αν προστεθούν και οι 46.000 απαλλαχθέντες για λόγους υγείας, εκ των οποίων το 75% αφορά ψυχικά νοσήματα, προκύπτει ότι οι Ένοπλες Δυνάμεις χάνουν περίπου 16.500 στρατεύσιμους ετησίως από αυτές τις δύο κατηγορίες.

Με μέσο όρο 35.000 καταταχθέντες ανά έτος την τελευταία πενταετία, οι απώλειες στρατευσίμων ξεπερνούν το 30%, γεγονός που –όπως υπογραμμίζουν οι ίδιες πηγές– η Ελλάδα δεν έχει την πολυτέλεια να αποδεχθεί.

Χαρακτηριστική είναι η αναφορά του κ. Δένδια στη Βουλή σχετικά με τις απαλλαγές για λόγους υγείας:


«Είναι λογικό να δεχθούμε τέσσερις ταξιαρχίες Ι5 με ιδιωτικό χαρτί γιατρού, τη στιγμή που η χώρα αντιμετωπίζει υπαρξιακή απειλή;»

Τι αλλάζει για τους κατοίκους εξωτερικού

Όσον αφορά στις αλλαγές, πηγές του Υπουργείου Εθνικής Άμυνας διευκρινίζουν ότι οι νέες διατάξεις αφορούν μόνο όσους συμπληρώνουν το 18ο έτος ηλικίας μετά την ψήφιση του νόμου. Συνεπώς, ουδείς σπουδαστής ή διαμένων ήδη στο εξωτερικό θίγεται.

Για όσους σπουδάζουν ή εργάζονται στο εξωτερικό, εξακολουθούν να ισχύουν οι υφιστάμενες διατάξεις, ενώ προβλέπεται 15ετής μεταβατική περίοδος έως την πλήρη εφαρμογή του νέου καθεστώτος.

Σύμφωνα με το νέο πλαίσιο, για να θεωρηθεί κάποιος κάτοικος εξωτερικού θα πρέπει να έχει ξεκινήσει τη διαμονή του τουλάχιστον από το 16ο έτος ηλικίας, με επικαιροποίηση του καθεστώτος κάθε τρία έτη.

Το δικαίωμα εξαγοράς της θητείας μετατίθεται στο 40ό έτος ηλικίας, ενώ το κόστος αυξάνεται σε 1.500 ευρώ ανά μήνα από τα 810 ευρώ, με πενταετή μεταβατική περίοδο.

Πηγές του υπουργείου υπογραμμίζουν ότι, στην πράξη, «θίγονται» μόνο όσοι επέλεγαν να αποφύγουν τη στράτευση αξιοποιώντας τον συνδυασμό σπουδών και επαγγελματικής σταδιοδρομίας στο εξωτερικό.

Για τους Έλληνες της Ομογένειας, δηλαδή όσους έχουν γεννηθεί στην αλλοδαπή, παραμένουν σε ισχύ οι διατάξεις που προβλέπουν τρίμηνη θητεία και εξάμηνη ετήσια παραμονή στην Ελλάδα έως την εκπλήρωσή της.

Συμπερασματικά, οι ίδιες πηγές επισημαίνουν ότι το δημογραφικό πρόβλημα, σε συνδυασμό με το «χαλαρό» καθεστώς που ίσχυε, επέτεινε ένα ήδη υπαρκτό ζήτημα, δημιουργώντας δύο κατηγορίες πολιτών: όσους είχαν τη δυνατότητα να αποφύγουν τη στράτευση λόγω σπουδών στο εξωτερικό και όσους φοιτούσαν στην Ελλάδα και εκπλήρωναν κανονικά τη θητεία τους.

Μια συνταγματική υποχρέωση, όπως τονίζουν, που αφορά το σύνολο των Ελλήνων πολιτών.