Τουλάχιστον, η Αθήνα είχε υποχρέωση να θέσει σαφείς όρους για να ανάψει το πράσινο φως για την πραγματοποίηση της επίσκεψης του Έλληνα πρωθυπουργού. Από ό,τι φαίνεται δεν το έπραξε.
Από την πλευρά τους, οι Τούρκοι θεωρούν τον Αλέξη Τσίπρα πολιτικό, ο οποίος μπορεί να πάει κόντρα στην ελληνική κοινή γνώμη με σκοπό να φτάσει σε συμφωνία. Αυτό είναι το μήνυμα που έλαβαν από τη Συμφωνία των Πρεσπών.
Η χθεσινή συνάντηση των δύο ηγετών ξεκίνησε μάλλον αμήχανα, με τα «παγωμένα» χαμόγελα να κυριαρχούν. Διήρκησε πολύ περισσότερο από όσο ήταν προγραμματισμένη, γεγονός που πιθανότατα αποδεικνύει ότι οι δύο άνδρες διεξήλθαν σε βάθος την ατζέντα των ελληνοτουρκικών θεμάτων.
Ερντογάν και Τσίπρας συμφώνησαν ότι διαφωνούν σε όλα τα μεγάλα ζητήματα, χωρίς να ληφθούν αποφάσεις. Αυτό φάνηκε και από την συνέντευξη Τύπου, η οποία θύμιζε παράλληλους μονολόγους.
Από την άλλη, δεν πέρασε απαρατήρητο και το ανατολίτικο παζάρι που δεν δίστασε ο Ταγίπ Ενρτογάν να κάνει μπροστά στις κάμερες. Προχώρησε, μάλιστα, σε κλιμάκωση των απαιτήσεων της Τουρκίας για τους «ομογενείς» της στην Ελλάδα, όπως ανέφερε χαρακτηριστικά την μουσουλμανική μειονότητα της Θράκης.
Συνέδεσε, μάλιστα, το θέμα της «τουρκικής» μειονότητας και συγκεκριμένα το θέμα των μουφτήδων, με την επαναλειτουργία της Θεολογικής Σχολής της Χάλκης, αλλά και με την τύχη του ίδιου του Πατριαρχείου. «Σας δίνω τη Χάλκη αν μου δώσετε τους μουφτήδες», υπονόησε ούτε λίγο, ούτε πολύ.
Εξάλλου, το παζάρι αποτελεί αναπόσπαστο μέρος κάθε διπλωματίας και περισσότερο της τουρκικής. Η κυβέρνηση Ερντογάν έχει συστηματικά χρησιμοποιήσει το ζήτημα της επαναλειτουργίας της Χάλκης για να αποσπάσει ανταλλάγματα στη Θράκη. Ενδιαφέρον σχετικά παρουσιάζει η ανακοίνωση του λεγόμενου Συλλόγου Αλληλεγγύης Τούρκων Δυτικής Θράκης (ΒΤΤDD).
«Οι ελπίδες μας άνθησαν με αυτή την αλλαγή εξουσίας στην Ελλάδα και περιμέναμε από τον ΣΥΡΙΖΑ, που ήρθε στην εξουσία με μια ρητορική που έδενε με τα αιτήματα της τουρκικής μειονότητας, να κάνει σοβαρά βήματα για τη μειονότητα. Όμως, ο κ. Τσίπρας έγινε κυβέρνηση, αλλά δεν στάθηκε ικανός, εγκατέλειψε την εξουσία (του) στη δυτική Θράκη, στον ηγέτη Καμμένο – τον μικρό εταίρο του, που θρέφεται από το μίσος κατά των Τούρκων. Να όμως σήμερα που ο Καμμένος τον εγκατέλειψε…».
Αξίζει στο σημείο αυτό, ωστόσο, να υπογραμμιστεί ότι η Ελλάδα έχει συμφέρον να αφαιρέσει το ζήτημα της Θεολογικής Σχολής στη Χάλκη, όπως και γενικότερα το ζήτημα του Οικουμενικού Πατριαρχείου, από το καλάθι των ελληνοτουρκικών σχέσεων. Όχι επειδή είναι αδιάφορη, αλλά επειδή είναι η Ουάσιγκτον και συνολικά η Δύση που έχει συμφέρον να διατηρήσει στη ζωή το Οικουμενικό Πατριαρχείο και όλα όσα συνδέονται μαζί του.
Είναι κοινό μυστικό πως εάν φύγει από τη μέση το Φανάρι, τα ηνία των απανταχού ορθοδόξων θα πάρει το Πατριαρχείο της Μόσχας. Κι αυτό δεν το θέλουν με τίποτα οι Δυτικοί. Πρόσφατα είδαμε τη σημασία που έχει για τη Δύση το Οικουμενικό Πατριαρχείο στην αναγνώριση της Αυτοκέφαλης πλέον Εκκλησίας της Ουκρανίας.
Όπως αναμενόταν, ο Ερντογάν έθεσε εκ νέου και το θέμα της έκδοσης των οκτώ Τούρκων στρατιωτικών, στους οποίους έχει δοθεί άσυλο στην Ελλάδα. «Δεν θα πρέπει αυτοί που είναι φυγάδες από τέτοια κινήματα να βρίσκουν θέση στην Ελλάδα», διεμήνυσε.
«Πρέπει να σεβαστούμε αυτούς που έχασαν την ζωή τους την 15η Ιουλίου. Περιμένουμε και η Ελλάδα να το σεβαστεί αυτό».
Ο Αλέξης Τσίπρας επανέλαβε την πάγια θέση για απόφαση της ανεξάρτητης ελληνικής Δικαιοσύνης, αλλά όποιος πρόσεξε τις σχετικές δηλώσεις θα είδε τα σημάδια πως έδωσε διαβεβαιώσεις στον Ταγίπ Ερντογάν πως κάτι παρόμοιο δεν πρόκειται να επαναληφθεί. Πιθανότατα να συμφωνήθηκε πως αθόρυβα θα πραγματοποιούνται και άτυπες επαναπροωθήσεις Τούρκων που καταφεύγουν στην Ελλάδα για να σωθούν από διώξεις.
Χάρτης επίλυση προβλημάτων
Μιλώντας για την ανάπτυξη διμερών σχέσεων με την Ελλάδα, ο Ερντογάν τόνισε πως υπάρχουν πράγματα που χρειάζονται βελτιώση, ωστόσο -όπως είπε- μπορούμε να βρούμε ειλικρινείς και δίκαιες λύσεις σε όλα τα ζητήματα.
«Επιθυμούμε να αναπτύξουμε τις σχέσεις μας με την Ελλάδα σε κάθε πεδίο»δήλωσε, ενώ τόνισε ότι «οι δύο πλευρές θα πρέπει να εντοπίσουμε έναν οδικό χάρτη προτού ξεκινήσουμε τον διάλογο». «Θα πρέπει πρωτίστως να δημιουργήσουμε μια σχέση εμπιστοσύνης» πρόσθεσε ο Ερντογάν.
Αναφερόμενος πάντως στο ζήτημα της Θεολογικής Σχολής της Χάλκης, ο τούρκος πρόεδρος είπε πως «το θέτουν πάντα οι έλληνες πρωθυπουργοί, και τους απαντώ, ελάτε να συζητήσουμε για τους μουφτήδες στην Θράκη».