Το 1933 η Αντιγόνη Μεταξά Κροντηρά ίδρυσε το “Θέατρο του Παιδιού”, τον πρώτο παιδικό θίασο στην Ελλάδα. Η αγαπημένη «Θεία Λένα» έμοιαζε να είναι εκεί, στο 53ο Φεστιβάλ Βιβλίου στο Πεδίον του Άρεως, όπου μία Σκηνή έχει πάρει το όνομά της για να μας θυμίζει την ανεκτίμητη συνεισφορά της στις τέχνες και τον πολιτισμό. Δεν ήταν όμως η μόνη παρουσία που δεν ήταν ορατή από κανέναν, αλλά η αύρα της διαπερνούσε όλη την περιοχή…
«Σήμερα είναι μία ιδιαίτερη στιγμή τόσο για μένα, όσο και για εσάς, αφού λίγα μέτρα πιο μακριά από τον χώρο της παρουσίασης του βιβλίου στις 3 Φεβρουαρίου του 1908, ο Γιώργος Καλαφάτης έχοντας μαζί του μία ομάδα φίλων και συναθλητών, ίδρυσε τον Παναθηναϊκό». Αυτά ήταν τα πρώτα λόγια του συγγραφέα Κώστα Τζανιδάκη, ξεκινώντας την ομιλία του κατά την παρουσίαση του βιβλίου «Οι Ημίθεοι Δεν Λυγίζουν», θέλοντας να τονίσει την άρρηκτα συνδεμένη σχέση της περιοχής με τον σύλλογο της Αθήνας.
Ας πάρουμε όμως τα πράγματα από την αρχή. Παρασκευή 5 Σεπτεμβρίου και η πρωτεύουσα θυμίζει… Αύγουστο, αφού ένα μεγάλο μέρος των κατοίκων του Λεκανοπεδίου θέλησε να εκμεταλλευτεί το τελευταίο τριήμερο πριν την έναρξη της σχολικής χρονιάς, κάνοντας μία μικρή απόδραση από την καθημερινότητα. Η δεύτερη παρουσίαση των «Ημίθεων» του ’85, μετά από εκείνη που είχε προηγηθεί στις 19 Ιουνίου στο Μέγαρο της ΕΣΗΕΑ, είχε προγραμματιστεί για τις 8.30 το βράδυ. Με βάση λοιπόν τα δεδομένα που υπήρχαν, οι προβλέψεις ως αναφορά την προσέλευση του κόσμου μάλλον θα πρέπει να ήταν δυσοίωνες.
Θα μπορούσε όμως να ισχύει κάτι τέτοιο για ένα βιβλίο το οποίο αναφέρεται σε μία μεγαλειώδη ευρωπαϊκή πορεία μέχρι τα ημιτελικά του Κυπέλλου Πρωταθλητριών, που 40 χρόνια μετά συνεχίζει να εμπνέει και να παραμένει επίκαιρη; Όχι βέβαια! Έτσι λοιπόν μισή ώρα πριν αρχίσει η εκδήλωση ο κόσμος άρχισε να μαζεύετε και να δημιουργεί τα πρώτα «πηγαδάκια», ανταλλάσοντας απόψεις και αναμνήσεις. Την ώρα δε που άρχιζε η παρουσίαση δεν έπεφτε πλέον «καρφίτσα»!
Τα πάνελ των ομιλητών αποτελούσαν ο σπουδαίος αριστερός οπισθοφύλακας της τότε ομάδας Νίκος Καρούλιας, ο μουσικός και δημοσιογράφος Θοδωρής Μανίκας και ο συγγραφέας Κώστας Τζανιδάκης. Πρώτος μίλησε ο Θοδωρής Μανίκας ο οποίος αναφέρθηκε στη σπουδαιότητα εκείνης της πορείας, στο αποτύπωμα που άφησε, καθώς και στη μεγάλη αδικία του ημιτελικού στο Άνφιλντ, όπου ο διαιτητής του αγώνα Γιαν Κάιζερ στέρησε με τις αποφάσεις του το δικαίωμα στον Παναθηναϊκό να διεκδικήσει όσες ελπίδες είχε για την πρόκριση. Επισήμανε πως αν οι «πράσινοι» είχαν πάρει το εισιτήριο για τον τελικό, δεν θα είχαμε την τραγωδία του Χέιζελ, αφού θα έλλειπαν οι άγγλοι χούλιγκανς και θύμισε την ιστορία που είχε πει η Λιάνα Κανέλλη στην πρώτη παρουσίαση του βιβλίου, όταν με παρέμβαση του Γιώργου Βαρδινογιάννη έγινε η πρώτη γυναίκα που εισήλθε στην αίθουσα εκδηλώσεων του αγγλικού κλαμπ. Τέλος τόνισε τη μεγάλη ερευνητική προσπάθεια του συγγραφέα, κάτω από όχι και τις καλύτερες δυνατές συνθήκες και το πολύ καλό τελικό αποτέλεσμα.
Η συνέχεια ανήκε στον Νίκο Καρούλια, ο οποίος ξεκίνησε την ομιλία του από την προηγούμενη σεζόν, όταν η ομάδα κατάφερε να κατακτήσει το νταμπλ. Αναφέρθηκε στο ρεκόρ του Παναθηναϊκού να κατακτήσει το Κύπελλο Ελλάδος το 1984 χωρίς να δεχτεί ούτε ένα τέρμα και φυσικά στον αρχιτέκτονα του Τριφυλλιού Γιάτσεκ Γκμοχ και στην άριστη φυσική κατάσταση που είχαν αποκτήσει οι ποδοσφαιριστές, μέσα από τις σκληρές προετοιμασίες στα 3-5 Πηγάδια της Νάουσας, Στη συνέχεια μίλησε για όλα τα ευρωπαϊκά παιχνίδια, εστιάζοντας στις «ομηρικές» μάχες με τον θηριώδη Νίλσον της Γκέτεμποργκ, αλλά και στη μονομαχία του με τον Γκούλιτ.
Φυσικά δεν παρέλειψε να αναφερθεί και στον συγγραφέα, τονίζοντας ότι πέρα από το εξαιρετικό αποτέλεσμα ως αναφορά την καταγραφή της πορείας, υπάρχουν πολλά ακόμα ιστορικά στοιχεία που δίνουν στο βιβλίο μία ξεχωριστή γοητεία.
Τελευταίος πήρε τον λόγο ο συγγραφέας Κώστας Τζανιδάκης. Αφού ξεκίνησε με τον ιδιαίτερο συμβολισμό της περιοχής όπως προαναφέραμε, μίλησε για τους λόγους που τον οδήγησαν να γράψει το βιβλίο, τη δυναμικότητα των αντιπάλων που αντιμετώπισε ο Παναθηναϊκός, αλλά και τη διαχρονική αξία της επιτυχίας.
«Θα ήθελα να τονίσω μία παράμετρο που δεν είναι ιδιαίτερα προβεβλημένη. Ο Γιάτσεκ Γκμοχ είχε την ικανότητα, ανάμεσα σε άλλες, να προσαρμόζει την ομάδα του ανάλογα τις απαιτήσεις και τις ανάγκες του κάθε αγώνα, καθώς και να αλλάζει θέσεις στους ποδοσφαιριστές. Αυτό βέβαια σημαίνει ότι θα έπρεπε να έχει και τους κατάλληλους παίκτες, που θα μπορούσαν να ανταποκριθούν. Και εκείνος ο Παναθηναϊκός τους είχε». Με αυτές τις κουβέντες ο συγγραφέας του βιβλίου θέλησε να σταθεί σε μία ακόμα πτυχή της ομάδας, αναφέροντας στη συνέχεια όλες τις αλλαγές θέσεων που έγιναν. Κλείνοντας δεν παρέλειψε να αναφερθεί στην αυτοθυσία και το πάθος που επέδειξαν οι ποδοσφαιριστές, πολλοί εκ των οποίων δεν δίστασαν να αγωνιστούν τραυματίες.
Ανάμεσα στο κοινό βρίσκονταν δύο ακόμη Ημίθεοι, ο Κώστας Μαυρίδης και ο Μιχάλης Γεροθόδωρος, οι οποίοι μαζί με τον Νίκο Καρούλια γνώρισαν την αποθέωση, φωτογραφήθηκαν με τον κόσμο και μοίρασαν αυτόγραφα. Ήταν μία καταπράσινη βραδιά που ξαναζωντάνεψε το έπος του ’85 και μας γέμισε ξεχωριστές αναμνήσεις και υπερηφάνεια.