Τα ακραία καιρικά φαινόμενα του φετινού καλοκαιριού, όπως οι πλημμύρες, οι πυρκαγιές, ο καύσωνας και η ξηρασία εκτιμάται πως προκάλεσαν ζημιές ύψους 43 δισεκατομμύρια ευρώ στην Ευρώπη, οι οποίες μπορούν να ανέλθουν στα 126 δισ. ευρώ έως το 2029, σύμφωνα με έρευνα που μεταδίδει ο «Guardian».
Μόλις πέρυσι τα έντοντα καιρικα φαινόμενα κόστισαν το 0,26% του ΑΕΠ της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η έρευνα δεν έχει ακόμη υποβληθεί σε επιστημονική αξιολόγηση (peer review), αλλά βασίζεται σε συσχετισμούς μεταξύ καιρού και οικονομικών δεδομένων που δημοσιεύτηκαν πρόσφατα σε ακαδημαϊκή εργασία.
Τις μεγαλύτερες ζημιές υπέστησαν η Κύπρος, η Ελλάδα, η Μάλτα και η Βουλγαρία, με τις βραχυπρόθεσμες απώλειες να υπερβαίνουν το 1% της Ακαθάριστης Προστιθέμενης Αξίας (ΑΠΑ) κάθε χώρας για το 2024. Στην «κατάταξη» ακολουθούν άλλες μεσογειακές χώρες όπως η Ιταλία, η Ισπανία και η Πορτογαλία.
Οι οικονομολόγοι από το Πανεπιστήμιο του Μάνχαϊμ και την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα χαρακτήρισαν τα αποτελέσματα «συντηρητικά», επειδή δεν λαμβάνουν υπόψη τις πρωτοφανείς πυρκαγιές που ξέσπασαν στη νότια Ευρώπη τον περασμένο μήνα, ούτε τις πολλαπλές αλληλεπιδράσεις από ταυτόχρονες ακραίες καιρικές καταστροφές.
Η Sehrish Usman, επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης, δήλωσε πως οι «έγκαιρες εκτιμήσεις» μπορούν να βοηθήσουν τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής σε περιόδους που δεν υπάρχουν ακόμη επίσημα δεδομένα: «Το πραγματικό κόστος των ακραίων καιρικών φαινομένων εμφανίζεται σταδιακά, καθώς επηρεάζουν ζωές και εισοδήματα μέσα από ένα ευρύ φάσμα διαύλων, που ξεπερνούν τις άμεσες ζημιές».
Οι επιστήμονες προσπαθούν να υπολογίσουν σε ποιον βαθμό η υπερθέρμανση του πλανήτη έχει εντείνει τα ακραία καιρικά φαινόμενα του φετινού καλοκαιριού. Έρευνες δείχνουν ότι η κλιματική αλλαγή έκανε τις συνθήκες πυρκαγιών 40 φορές πιο πιθανές στην Ισπανία και την Πορτογαλία, και 10 φορές πιο πιθανές στην Ελλάδα και την Τουρκία.
Ο απολογισμός των νεκρών από τον «σιωπηρά καταστροφικό» καύσωνα του Ιουνίου εκτιμάται ότι τριπλασιάστηκε σε 12 μεγάλες πόλεις λόγω της ρύπανσης που προκαλεί την υπερθέρμανση του πλανήτη.
Έμμεσες οικονομικές επιπτώσεις
Ενώ η περισσότερη έρευνα για το οικονομικό κόστος της κλιματικής κρίσης εστιάζει σε άμεσες απώλειες (όπως κατεστραμμένες περιουσίες ή ασφαλισμένες ζημιές), οι συγγραφείς της νέας μελέτης χρησιμοποίησαν ιστορικά στοιχεία για να υπολογίσουν και τις έμμεσες επιπτώσεις. Ενδεικτικά παραδείγματα αποτελεί η μείωση των εργάσιμων ωρών στον κατασκευαστικό τομέα λόγω καύσωνα οι καθυστερήσεις στις μετακινήσεις εξαιτίας πλημμυρισμένων σιδηροδρομικών γραμμών.
Ο Stéphane Hallegatte, επικεφαλής οικονομολόγος για το κλίμα στην Παγκόσμια Τράπεζα, δήλωσε ότι τα ευρήματα επιβεβαιώνουν πως οι έμμεσες οικονομικές επιπτώσεις των ακραίων καιρικών φαινομένων είναι μεγαλύτερες και διαρκούν περισσότερο απ’ ό,τι συνήθως υπολογίζεται:
«Εδώ και καιρό υποστηρίζω πως πρέπει να σταματήσουμε να εστιάζουμε μόνο στις άμεσες ζημιές από φυσικές καταστροφές και να υιοθετήσουμε ευρύτερους δείκτες που αποτυπώνουν το πλήρες οικονομικό αποτύπωμα. Χαίρομαι που η μελέτη το κάνει αυτό».
Ωστόσο, ο Stéphane Hallegatte προειδοποίησε ότι η μελέτη χρησιμοποιεί ατελή υποκατάστατα για να εντοπίσει τα ακραία καιρικά φαινόμενα, κάτι που πιθανόν οδηγεί σε υποεκτίμηση του κόστους.
Η Ακαθάριστη Προστιθέμενη Αξία (ΑΠΑ), πρόσθεσε, δεν αποτυπώνει πλήρως το πώς επηρεάζονται οι άνθρωποι και οι επιχειρήσεις — ούτε και τα οφέλη από τη μείωση της ευαλωτότητας.
«Ιδιαίτερα όταν οι καταστροφές πλήττουν φτωχές κοινότητες, η επίδραση στην ΑΠΑ μπορεί να φαίνεται μικρή επειδή οι άνθρωποι είναι ήδη φτωχοί. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι δεν υποφέρουν», είπε ο Hallegatte.