ΑΑΔΕ: Έρχεται ο ψηφιακός ελεγκτής - Πώς θα αναλύει το ιστορικό κάθε ΑΦΜ

Ψηφιακό ελεγκτή δημιουργεί η Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων (ΑΑΔΕ) με τη χρήση τεχνολογίας AI, με σκοπό να δημιουργήσει ένα σύστημα που θα ανοίγει το φορολογικό προφίλ κάθε ΑΦΜ σε real time και θα εντοπίζει παρατυπίες και κρυμμένες περιουσίες που δεν φαίνονται στις σημερινές διασταυρώσεις.

Αναλυτικότερα, για πρώτη φορά η ΑΑΔΕ οργανώνει έναν ολοκληρωμένο ψηφιακό μηχανισμό επιτήρησης, ο οποίος θα λειτουργεί αυτόματα, αναλύοντας μεγάλο όγκο δεδομένων και επιτρέποντας άμεσους ελέγχους στο προφίλ κάθε φορολογουμένου. Στόχος είναι να δημιουργηθεί για κάθε ΑΦΜ ένα εξατομικευμένο φορολογικό προφίλ, το οποίο θα ενημερώνεται δυναμικά με στοιχεία δηλώσεων, πληρωμών, συναλλαγών, POS, τιμολογίων, διασυνδέσεων με τρίτους και δεδομένων που θα συγκρίνονται με το υπόδειγμα του κλάδου.

Η ΑΑΔΕ εγκαταλείπει το παλιό μοντέλο των τυχαίων ή τυφλών ελέγχων και περνά σε μια πλήρως αυτοματοποιημένη εποχή όπου η συμπεριφορά του φορολογουμένου παρακολουθείται σε πραγματικό χρόνο. Το επιχειρησιακό σχέδιο της ΑΑΔΕ κάνει σαφές ότι η νέα αρχιτεκτονική δεν στοχεύει μόνο στη διαπίστωση παραβάσεων, αλλά στην πρόβλεψή τους καθώς θα ανιχνεύει ανωμαλίες, θα υπολογίζει πιθανότητες μη συμμόρφωσης και θα προειδοποιεί πριν δημιουργηθούν χρέη ή αποκλίσεις.

Η χρήση της Τεχνητής Νοημοσύνης βρίσκεται στον πυρήνα: Τα μοντέλα «machine learning» θα αναλύουν το ιστορικό κάθε ΑΦΜ, θα συγκρίνουν στοιχεία με τα κλαδικά δεδομένα και θα εντοπίζουν απότομες μεταβολές που μπορεί να σηματοδοτούν φοροδιαφυγή. Ξαφνική πτώση τζίρου, ασυνήθιστα χαμηλές δηλώσεις σε σχέση με τον μέσο όρο του κλάδου, τιμολόγια που δεν συνδέονται με πραγματική δραστηριότητα ή πολλαπλές μικρές συναλλαγές που δείχνουν κατακερματισμό εσόδων θα ενεργοποιούν αυτόματα alerts και θα οδηγούν είτε σε προειδοποίηση προς τον φορολογούμενο, είτε σε στοχευμένο έλεγχο από τα συνεργεία της ΑΑΔΕ.

Την ίδια στιγμή, η Αρχή αναβαθμίζει πλήρως τα εργαλεία διασταύρωσης δεδομένων. Το myDATA, τα POS, οι ταμειακές, οι πληρωμές από τράπεζες και οι πληροφορίες που αποστέλλουν τρίτοι φορείς θα αξιοποιούνται σε πραγματικό χρόνο για να συμπληρώνουν το φορολογικό προφίλ κάθε ΑΦΜ. Με τον τρόπο αυτό το σύστημα θα μπορεί να «βλέπει» αποκλίσεις από τη συνηθισμένη συμπεριφορά μιας επιχείρησης ή ενός επαγγελματία την ίδια στιγμή που αυτές συμβαίνουν και όχι μήνες αργότερα όπως συνέβαινε μέχρι σήμερα.

Η διαστρωμάτωση των φορολογουμένων είναι βασικό κομμάτι του σχεδίου. Κάθε ΑΦΜ θα ταξινομείται σε επίπεδα κινδύνου ανάλογα με το αν παρουσιάζει ιστορικές καθυστερήσεις, ασυνήθιστες αποκλίσεις ή μοτίβα που σχετίζονται με υψηλότερη πιθανότητα φοροδιαφυγής. Το νέο αυτό προφίλ θα επηρεάζει άμεσα το πώς και πότε θα γίνεται ο έλεγχος, μειώνοντας δραστικά τους οριζόντιους ελέγχους και ενισχύοντας εκείνους που βασίζονται σε πραγματικά δεδομένα κινδύνου. Στόχος είναι να μετακινηθεί η ΑΑΔΕ προς το μοντέλο χωρών όπως η Ολλανδία, ο Καναδάς και η Αυστραλία, όπου οι ψηφιακές τεχνικές ανάλυσης κινδύνου αποτελούν καθημερινό εργαλείο πρόληψης.

Η ΑΑΔΕ θέλει να προβλέπει πότε ένας φορολογούμενος κινδυνεύει να μην είναι συνεπής στις υποχρεώσεις του, να εντοπίζει πότε ένας επαγγελματίας εγκαταλείπει μια ρύθμιση και να παρεμβαίνει νωρίτερα με ειδοποιήσεις ή ψηφιακές κινήσεις διασφάλισης. Η «ανάλυση συμπεριφοράς» θα χρησιμοποιείται για να εντοπιστούν μοτίβα όπως μικρές επαναλαμβανόμενες καθυστερήσεις, απότομες πτώσεις δηλωθέντων ποσών ή συναλλαγές που δεν συμβαδίζουν με το οικονομικό περιβάλλον του κλάδου.

Η νέα προσέγγιση περιλαμβάνει και στοχευμένη ανίχνευση κρυφών περιουσιακών στοιχείων. Μέσω διασταυρώσεων με τράπεζες, συμβολαιογράφους, Κτηματολόγιο, στοιχεία ακινήτων, μεταβιβάσεις οχημάτων και πλατφόρμες του εξωτερικού, το σύστημα θα μπορεί να εντοπίζει περιουσιακά στοιχεία που δεν εμφανίζονται στις δηλώσεις ή που συνδέονται με πρόσωπα μέσω έμμεσων συναλλαγών. Ο στόχος δεν είναι μόνο η αποκάλυψη αδήλωτου πλούτου, αλλά και η ταχύτερη αξιολόγηση υποθέσεων όπου υπάρχουν μεγάλα περιουσιακά κενά.

Όλα αυτά θα ολοκληρωθούν με ένα ενισχυμένο Κέντρο Ανάλυσης Κινδύνου που θα λειτουργεί ως «νευρικό σύστημα» του νέου πλαισίου. Οι ελεγκτές θα έχουν πρόσβαση σε real time προφίλ κινδύνου, θα βλέπουν άμεσα τα alerts και θα μπορούν να ξεκινούν άμεση δράση – ακόμη και χωρίς φυσική παρουσία στις επιχειρήσεις, μέσω απομακρυσμένου ελέγχου. Το σχέδιο προβλέπει επίσης τη δημιουργία νέων dashboards και εργαλείων παρακολούθησης που θα συνθέτουν όλες τις πληροφορίες ενός ΑΦΜ σε ένα ενιαίο, δυναμικά ενημερωμένο περιβάλλον.