Οι διαστάσεις του πολέμου κατά της woke κουλτούρας

Από την άνοδο του Ντόναλντ Τράμπ στην εξουσία ξεκίνησε ένας πόλεμος κατά της woke κουλτούρας. Ένας πόλεμος σε πολλές διαστάσεις και πολλά μέτωπα. Πολιτικοί όπως ο Donald Trump, ο Ron DeSantis ή και στην Ευρώπη πρόσωπα όπως η Meloni και ο Orbán, χρησιμοποιούν την «woke» ως συνώνυμο υπερβολής, λογοκρισίας, ή απειλής προς τις παραδοσιακές αξίες. 

Του Ανδρέα Ανδριανόπουλου

Στόχος δεν είναι μόνο η αντίθεση σε συγκεκριμένες πολιτικές (π.χ. gender studies, φυλετικές ποσοστώσεις, queer ορατότητα), αλλά η πολιτισμική συσπείρωση γύρω από την έννοια μιας «κανονικής κοινωνίας» που υποτίθεται ότι κινδυνεύει. Στοχεύει και κατά των managerial ελίτ που καλοπιάνουν περιθωριακά κομμάτια του πληθυσμού για να διατηρήσουν την δική τους πολιτική και πολιτιστική ηγεμονία. 

Παράδειγμα τα ελιτίστικα Πανεπιστήμια στα οποία κυριαρχούν οι μεγάλες ταξικές διαφορές, που φροντίζουν να ροκανίζουν κρατικές επιδοτήσεις και να εκδηλώνουν ενδιαφέρον για μειονότητες (φυλετικές, κοινωνικές, φύλλου) των οποίων η πραγματική τύχη ουδόλως τους ενδιαφέρει [βλ. σχετ. στο βιβλίο του Musa al-Gharbi, «We Have Never Been Woke» (2024)].

Αυτός ο «πόλεμος» φτιάχνει “στρατόπεδα” (τους “αφυπνισμένους”  και τους “λογικούς”), με τρόπο που θυμίζει ιδεολογικές μάχες του Ψυχρού Πολέμου — αλλά με πολιτισμικά μέσα.

Η ουσία του δεν είναι ο διάλογος, αλλά η πολιτική κινητοποίηση μέσω αντίδρασης. Η woke κουλτούρα προέκυψε από τα κινήματα κοινωνικής δικαιοσύνης (φυλή, φύλο, σεξουαλικότητα, ιστορική μνήμη). Ο “πόλεμος” εναντίον της αφορά ποιος ελέγχει το νόημα αυτών των θεμάτων: Η προοδευτική πλευρά μιλά για συμπερίληψη και ορατότητα.

Οι επικριτές τη βλέπουν ως πολιτισμικό αυταρχισμό, “αστυνόμευση της γλώσσας” ή “ιδεολογικό φανατισμό”. Πολλοί αναλυτές (όπως ο Mark Fisher, ο Thomas Frank ή ο Timothy Lynch) επισημαίνουν ότι η “αντι-woke” ρητορική αποπροσανατολίζει από τα βαθύτερα προβλήματα: Ανισότητες εισοδήματος, αποβιομηχάνιση, κρίση μεσαίας τάξης, ανασφάλεια εργασίας. 

Η “πολιτισμική” σύγκρουση αντικαθιστά την ταξική σύγκρουση. Έτσι, η “αντι-woke” στάση δίνει πολιτική ενέργεια σε λαϊκά στρώματα χωρίς να αλλάζει τίποτα στη δομή εξουσίας. Η ενέργεια της αγανάκτησης εκτονώνεται πολιτισμικά αντί να στραφεί σε οικονομικές ή συστημικές μεταρρυθμίσεις.

Η πρόκληση για τη δημοκρατία είναι πώς να συντηρεί τον διάλογο χωρίς να διολισθαίνει είτε σε λογοκρισία είτε σε κυνισμό. Ο “πόλεμος κατά της woke κουλτούρας” δεν είναι ένα μεμονωμένο φαινόμενο, αλλά σύμπτωμα μιας κοινωνίας σε κρίση νοήματος. Πολιτικά, εκφράζει τη σύγκρουση για την αφήγηση της ταυτότητας. Κοινωνικά, συγκαλύπτει οικονομικές ανισότητες. 

Πολιτισμικά, αποτυπώνει την κόπωση της Δύσης από την ίδια της την αυτοκριτική. Στην ουσία, είναι μια μάχη για τον ορισμό του ορθού λόγου, του “πολιτισμένου” και του “δικαίου”.

Ακολουθήστε το Lykavitos.gr στο Google News
και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις