Κανένα άλλο γεγονός στην παγκόσμια ιστορία δεν συνοψίζεται σε δύο απλούς αριθμούς: αυτό και μόνο δείχνει τη σημασία της 11ης Σεπτεμβρίου (9/11 στην αμερικανική αρίθμηση), όταν 19 αεροπειρατές κατέλαβαν τέσσερα επιβατηγά αεροσκάφη και κατάφεραν να συντρίψουν τρία εξ αυτών πάνω σε ισάριθμα ιστορικά κτίρια - τους Δίδυμους Πύργους της Νέας Υόρκης και το Πεντάγωνο. Ηταν η πρώτη φορά που οι ΗΠΑ δέχθηκαν ξένη επίθεση στο ηπειρωτικό έδαφός τους. Το φονικότατο τρομοκρατικό χτύπημα προκάλεσε τον θάνατο 2.753 πολιτών, τον τραυματισμό πολύ περισσότερων, ενώ ανυπολόγιστος είναι ο αριθμός εκείνων που πάσχουν από χρόνια προβλήματα υγείας εξ αυτού του γεγονότος.
Η 11η Σεπτεμβρίου προκάλεσε σοκ στην Αμερική, υποβαθμίζοντας το αίσθημα ασφάλειας των πολιτών της. Οι ηγέτες του κόσμου εξέφρασαν τη συμπαράσταση και τη συμπάθειά τους προς τις ΗΠΑ: «Είμαστε όλοι Αμερικανοί τώρα» έγραψε χαρακτηριστικά στο πρωτοσέλιδό της η εφημερίδα «Le Monde» τρεις μέρες αργότερα. Το άμεσο και βαθύτερο αποτέλεσμα της 9/11 στην παγκόσμια πολιτική σκηνή όμως ήταν ότι έθεσε υπό αμφισβήτηση τις πεποιθήσεις και τα στερεότυπα που υπήρχαν, τόσο εντός, όσο και εκτός Αμερικής, σχετικά με την ισχύ των ΗΠΑ.
«Η σύγκρουση των πολιτισμών» στην οποία είχε αναφερθεί ο Samuel Huntington έγινε πραγματικότητα, λόγω του πανικού με τον οποίο αντέδρασε η Αμερική στην υποτιθέμενη απειλή του μουσουλμανικού κόσμου. Ο Τζορτζ Μπους υποστήριξε ότι ο Σαντάμ Χουσεΐν είχε σχέσεις με την Αλ Κάιντα -ισχυρισμός που διαψεύσθηκε αργότερα από την ίδια την επιτροπή που συστήθηκε στην Ουάσιγκτον για τη διερεύνηση της 9/11- και διέταξε εισβολή στο Ιράκ. Το αποτέλεσμα ήταν να σκοτωθούν περισσότεροι Αμερικανοί στρατιώτες εκεί (4.474), από τους πολίτες που έχασαν τη ζωή τους στις επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου. Στο μεταξύ, ο πόλεμος στο Αφγανιστάν κλιμακώθηκε, με περαιτέρω αρνητικές συνέπειες για την περιοχή. Οπως έγραψε και ο άλλοτε συνάδελφός μου, Anatol Lieven, ο πόλεμος στο Αφγανιστάν «ριζοσπαστικοποίησε και αποσταθεροποίησε το Πακιστάν, γεγονός που εγείρει τον κίνδυνο μιας γεωπολιτικής καταστροφής για τις ΗΠΑ, που θα κάνει τις όποιες απώλειες στο Αφγανιστάν να μοιάζουν αμελητέες». Λίγοι είναι εκείνοι που πιστεύουν πια ότι ο πόλεμος στο Αφγανιστάν μπορεί να κερδηθεί. Η επιθυμία της εκθρόνισης του Σαντάμ, της συντριβής των Ταλιμπάν και της αποδυνάμωσης της Αλ Κάιντα, δεν αποτελεί δικαιολογία σε καμία περίπτωση για τη μυωπική και ριψοκίνδυνη εξωτερική πολιτική που ακολούθησαν οι ΗΠΑ.
Εξίσου ανεύθυνες ήταν και οι ευρωπαϊκές ακροβασίες. Ο Βρετανός πρωθυπουργός επέλεξε να ακολουθήσει τον Μπους σε έναν δρόμο που αμαύρωσε ανεπανόρθωτα και τον ίδιο και την παρακαταθήκη του στην Ιστορία. Και ο Ντόναλντ Ράμσφελντ σωστά εντόπισε τον διχασμό ανάμεσα στην «παλαιά» και τη «νέα» Ευρώπη, με αφορμή τις διαφορετικές αντιδράσεις στον πόλεμο του Ιράκ.
Από την 11η Σεπτεμβρίου όμως άνθησε και ένα ακόμη αρνητικό φαινόμενο: οι θεωρίες συνωμοσίας. Το Ιντερνετ βρίθει από τέτοιες. Λίγο μετά τις επιθέσεις, ακόμη και σε τραπέζια της καλής κοινωνίας των Αθηνών, άκουγε κανείς ιστορίες για το πώς οι Εβραίοι δήθεν κατάφεραν να δραπετεύσουν από τους Δίδυμους Πύργους πριν από τις επιθέσεις. Ομοίως, πολλοί Πακιστανοί πιστεύουν ότι ο Οσάμα μπιν Λάντεν ήταν νεκρός πολύ πριν από την αμερικανική καταδρομική επιχείρηση της 2ας Μαΐου. Χρειαζόμαστε, φαίνεται, μία θεωρία συνωμοσίας για να εξηγήσουμε ένα γεγονός παγκόσμιας σημασίας, αν αυτό περιλαμβάνει και Αμερικανούς.
Η 11η Σεπτεμβρίου ήταν μία ανθρώπινη τραγωδία, αλλά και ένα σημείο καμπής που οδήγησε σε καταστροφές στο πεδίο της εξωτερικής πολιτικής και ενίσχυσε τον κυνισμό. Ο κόσμος μας είναι λιγότερο ασφαλής και περισσότερο διχασμένος μετά από αυτήν.
Ακολουθήστε το Lykavitos.gr στο Google News
και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
